‘Empathie met kinderen in armoede’ (leestip)

Het boek “Het DNA van kinderarmoede, wat is het en wat doe je eraan?” (2023) van Peter Adriaenssens en Noël Slangen beschrijft in 17 korte hoofdstukken ‘het onrecht van kinderarmoede’, ‘de vele gezichten van kinderarmoede’ en ‘wat je eraan kan doen’. Ik wil het boek hier niet samenvatten, maar oproepen aan iedereen die met kinderen werkt om het te lezen (en te herlezen). Ik haal er één hoofdstuk uit als voorbeeld dat perfect past op deze blog over grootstedelijk en meertalig onderwijs: ‘Hoe taalachterstand de vingerafdruk van armoede draagt’.

Adriaenssens en Slangen beschrijven in dit hoofdstuk hoe jonge kinderen in armoede vaak minder en een ander taalaanbod krijgen, maar ook meer stress ervaren (met impact op die delen van de hersenen die cruciaal zijn voor taalontwikkeling). Gezinsondersteuning tijdens de eerste levensjaren, kan zorgen voor meer rust en een rijke taalontwikkeling.

Soms wordt ook verwezen naar de andere thuistaal als het gaat over achterstand en armoede. De auteurs benadrukken dat niet anderstaligheid, maar het opgroeien in een taalrijke of taalarme omgeving bepalend zijn.  Ze houden daarom een pleidooi voor het creëren en ondersteunen van een rijke taalomgeving in de thuistaal én het Nederlands, ook op school. ‘Niet problematiseren, maar de sterktes van meertaligheid zien.’

De negatieve associaties over hun thuistaal die de samenleving hun opdringt, vreet aan hun zelfbeeld en aan hun goesting om Nederlands te spreken.  Om te leren moeten meertalige kinderen zich in de eerste plaats thuis voelen op school.  Dat is zo voor elk kind, ook in armoede. (p. 77)

Uitgerekend kwetsbare kinderen hebben voordeel bij duidelijk instructief en gestructureerd onderwijs. (p. 109)

Voor kinderen die in armoede opgroeien is die ene leraar die hen ‘ziet’ iemand die een deur opent naar een toekomst die ze daarvoor als onmogelijk zagen. (p. 110)

Het boekje is in meerdere exemplaren beschikbaar in de Onderwijsbibliotheek van het Onderwijscentrum Brussel, maar koop het gewoon zelf want de opbrengst gaat naar de strijd tegen kinderarmoede!