Bouwen aan een krachtige schoolcultuur (leestip)

Het boek Building Culture van Lekha Sharma (2023) beschrijft vanuit wetenschappelijke onderbouw hoe je een sterke, positieve schoolcultuur kunt opbouwen die leidt tot betere leerresultaten en een hoger welbevinden voor leerlingen en leerkrachten. De inzichten worden concreet vertaald naar de schoolpraktijk en geïllustreerd met praktijkvoorbeelden. Mijn blogbericht werd wat langer dan gepland, maar ik vind het dan ook een belangrijk verhaal. Als leidinggevende merk ik dagelijks hoe bepalend cultuur is voor kwaliteit, resultaten en werkplezier in een organisatie.

A CULTURE OF PSYCHOLOGICAL SAFETY

Psychological safety coupled with high expectations results in the potential for better performance.

Een schoolcultuur waarin psychologische veiligheid centraal staat, vormt de basis voor groei en betere prestaties. Psychologische veiligheid betekent dat teamleden zich veilig voelen om fouten te maken. Onderzoek (zoals van Edmondson) toont aan dat teams die open over fouten kunnen praten, uiteindelijk minder fouten maken en samen nieuwe oplossingen vinden. Dit leidt tot betere leerresultaten en professionele groei.

A CULTURE OF PURPOSE

Purpose can be a guiding force and an ‘anchor’ in times of challenge.

Een duidelijke en gedeelde visie (“purpose”) is de basis van een sterke schoolcultuur. Sharma benadrukt dat het niet alleen gaat om het formuleren van een missie, maar vooral om het consequent en helder communiceren ervan. Als schoolleider is het belangrijk het goede voorbeeld te geven, zeker als de waan van de dag begint te overheersen. Het ontwikkelen van sociale normen, gewoontes en routines, helpt om die gedeelde visie te vertalen naar de praktijk.

Een cultuur van doelgerichtheid kan schoolteams verbinden en geeft hen het gevoel dat ze samen bijdragen aan het grotere verhaal. Dit gezamenlijke doel werkt ondersteunend om keuzes en acties in de school te sturen en biedt schoolleiders houvast op momenten dat er beslissingen genomen moeten worden.

A CULTURE OF TRUST

Simply put, you need to give it to get it.

Vertrouwen is een cruciale pijler voor een sterke schoolcultuur. Sharma benadrukt dat vertrouwen ontstaat in gelijkwaardige relaties, waarin niemand de ander wil controleren. Vertrouwen werkt in twee richtingen: van schoolleider naar teamlid én omgekeerd. Transparantie en openheid, maar ook kwetsbaarheid, zijn daarbij essentieel.

A CULTURE OF CONVERSATION

Sinnema et al (2021) assert that leaders’ effectiveness in discussion about micro problems considerably impacts the success of larger exo system problems and, in turn, the macrosystem.

Dialoog is de basis van schoolverbetering. Via gesprekken wordt er gewerkt aan vertrouwen en wordt er samen gezocht naar oplossingen voor complexe uitdagingen. De kwaliteit van gesprekken zijn bepalend voor het resultaat. Voor schoolleiders zijn gesprekken over prestaties of feedbackgesprekken vaak lastig, maar ze zijn essentieel om als school en individu te groeien.

A CULTURE OF RETHINKING

‘Most of us take pride in our knowledge and expertise, and in staying true to our beliefs and opinions. That makes sense in a stable world.The problem is that we live in a rapidly changing world, where we need to spend as much time rethinking as we do thinking.’ – Adam Grant

In een complexe schoolomgeving die voortdurend verandert (VUCA), is het voor schoolleiders essentieel om regelmatig de aanpak te herbekijken, als blijkt dat die niet het gewenste effect heeft. Sharma verwijst hierbij naar de Education Endowment Foundation die handvatten biedt om kritisch te blijven reflecteren en niet vast te houden aan niet effectieve keuzes.

A CULTURE OF FLEX

A tight but loose approach can support school leaders in defining clear parameters for practice without stripping teachers of autonomy and creativity.

In dit hoofdstuk bespreekt Sharma het idee van een schoolcultuur waarin leerkrachten professionele autonomie behouden, maar het team toch samenwerkt aan gezamenlijke doelen. Dit vraagt om een “tight but loose”-aanpak. Schoolleiders geven duidelijke kaders en richting op basis van wat werkt (evidence-informed), maar laten ruimte voor eigen invulling van de leerkrachten (vakmanschap).

A CULTURE OF CONTINUOUS IMPROVEMENT

Continuous improvement implies that our professional knowledge and capacities aren’t static.

Een cultuur van voortdurende verbetering betekent dat iedereen in de school altijd leert, samenwerkt en openstaat voor feedback in functie van het leren van de leerling. Sharma verwijst hier naar de kracht van professionele leergemeenschappen: Vescio en collega’s (2008) omschrijven professionele leergemeenschappen als teams…

• …waarin gedeelde waarden en normen centraal staan;
• …met een duidelijke focus op het leren van leerlingen;
• …waarbij reflectieve gesprekken leiden tot diepgaande uitwisseling;
• …en concrete klaspraktijken zichtbaar gemaakt worden voor elkaar;
• …waardoor er actief kan samengewerkt worden aan verbetering.

Building Culture van Lekha Sharma biedt houvast om samen te bouwen aan een sterke schoolcultuur. Zo’n sterke schoolcultuur zal op haar beurt leiden tot betere schoolresultaten.

Meer leestips op deze blog vind je hier.