Het Verhaal van Wallonië (leestip)

Hoort het verhaal van Wallonië thuis op een blog over het Brussels grootstedelijk onderwijs? Ja, want het verhaal van Wallonië gaat ook over Brussel, over meertaligheid, over vreemdetalenonderwijs en immersiescholen, over de Brusselse identiteit, over verhoudingen en verbindingen tussen verschillende gemeenschappen, over de verschillen tussen de gewesten, over de positie van Brussel binnen de Franse gemeenschap,…

RTBF-journalist Alain Gerlache gaat in zijn boek ‘Het Verhaal van Wallonië’ (2023) op zoek naar vooroordelen over Wallonië (maar ook Brussel) en probeert zowel waarheden als foute beweringen op te sporen. Het werk van Gerlache is belangrijk omdat hij inzet op meer begrip en een betere verstandhouding tussen de gemeenschappen in België (zie ook zijn podcast Plan B met Ivan De Vadder).

Enkele interessante elementen met een belangrijke link naar Brussel en/of onderwijs…

• Meer dan 1 op 5 Franstaligen woont in Brussel (belangrijk aandeel!) én deze Franstalige Brusselaars voelen zich niet ‘Waals’. Brussel is historisch ook nooit een Waalse stad geweest, maar een verfranste stad! Brussel heeft haar eigen geschiedenis en meer dan ooit haar eigen identiteit (stedelijk én internationaal).

“De identiteit van Brussel is geen erfenis uit het verleden.  Ze wordt opgebouwd met het oog op een gemeenschappelijke toekomst.  Die dynamische visie brengt ons terug bij de fundamentele vraag die het begrip identiteit stelt. Moet ze uitsluiten in de naam van het verleden en de oorsprong, of moet ze mensen samenbrengen in een gemeenschappelijk project en gedeelde waarden.”

• De instellingen in het zuiden van het land zijn een stuk complexer dan in Vlaanderen. Dit heeft ook zijn impact op de structuren die Brussel besturen. Dat het eenvoudiger kan en moet, daar is iedereen het over eens. Maar over hoe dit dan moet gebeuren, bestaan er grote meningsverschillen tussen Franstalige Brusselaars en Franstaligen uit Wallonië.
• De houding, openheid en interesse voor het Nederlands als taal, wijzigt heel langzaam in Franstalig België (oa via politiek, media, onderwijs). Zo zou vanaf het schooljaar 27 – 28 het leren van één van de twee andere landstalen (Nederlands of Duits) verplicht worden vanaf het derde leerjaar. Nu kan dit ook nog het Engels zijn, behalve voor de Franstalige Gemeenschap in Brussel, waar het altijd het Nederlands is (pacte d’excellence). Met het tekort aan taalleerkrachten en de soms gebrekkige kwaliteit van het taalonderwijs, zal dit niet makkelijk te realiseren zijn. Verder blijft het immersieonderwijs Nederlands heel populair (4 à 4.5% van de schoolbevolking volgt immersie-onderwijs Nederlands of Engels, maar wel eerder een sociaal-economisch bevoorrecht publiek). Gerlache houdt in het kader van dit thema ook een pleidooi voor twee- en meertaligheid en verwijst hierbij naar de ambitie van de Brusselse regering.

“Door als laboratorium voor meertaligheid te fungeren, kan het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een voortrekkersrol spelen voor de rest van het land. En dit mag niet ten koste gaan van het Nederlands en het Frans. Het bevorderen van twee- en meertaligheid moet de waarde van talen die deel uitmaken van ons erfgoed vergroten in plaats van ze te beperken tot een ondergeschikte rol in een geglobaliseerde samenleving. Net als biodiversiteit moet taaldiversiteit behouden blijven.”

Maar het boek gaat ook over: genieten van de voordelen van Frankrijk, zonder er deel van uit te maken; het ontbreken van het fenomeen van “BW’s” (Bekende Walen); wat is politiek links en bestaat extreem rechts; het (economisch) succesverhaal van Waals-Brabant;…