ToTaalplan Nederlands voor Brussel

Vlaams minister van Brussel Cieltje Van Achter (N-VA) lanceerde onlangs het ToTaalplan Nederlands om het gebruik en de kennis van het Nederlands in Brussel te versterken. De belangrijke rode draden doorheen het plan zijn (1) het versterken van de gebruiks- en oefenkansen voor het Nederlands en (2) de ontwikkeling van een ketenbenadering.

Het plan is breed opgezet en omvat onder meer NT2-opleidingen, opvang, onderwijs, werk, inburgering, Nederlandstalige dienstverlening (bv. in de zorg),… In dit blogbericht geef ik een overzicht van enkele elementen uit het plan in relatie tot het leerplichtonderwijs.

“Goede Nederlandse taalkennis start bij de ketjes”

Het plan ijvert ervoor om jonge kinderen zo snel mogelijk in contact te brengen met het Nederlands (oa belang van de voorschoolse periode met de consultatiebureaus en de kinderopvang).

Van scholen wordt verwacht dat ze een krachtig taalbeleid ontwikkelen met gerichte taalondersteuning voor leerlingen die het Nederlands onvoldoende beheersen. Deze doelstelling wordt vertaald in onder meer volgende acties:

• Aanbieden van extra vroegtijdige begeleiding om taalachterstand weg te werken, zowel binnen als buiten de schooluren, met de mogelijkheid om bijkomende uren Nederlands op te leggen bij onvoldoende taalcompetentie (bijvoorbeeld bij de overgang naar het secundair onderwijs);
• Ontwikkelen van effectieve praktijken via een Brusselse inspiratieschool, in samenwerking met Leerpunt, het Onderwijscentrum Brussel en de pedagogische begeleidingsdiensten als prioritaire partners;
• Stimuleren van leesbevordering en taalremediëring, ook buiten de schooltijd, onder meer via het BOA-aanbod (zie ook het luik opvang en vrije tijd);
• Versterken van de professionalisering van leerkrachten op het vlak van taalonderwijs Nederlands, met het Onderwijscentrum Brussel als centrale partner;
• Uitwerken van een kader op maat van Brussel over het gebruik van Nederlands op de speelplaats en over de communicatie met anderstalige ouders;
• Organiseren van een gespreid aanbod van zomerscholen om de taalvaardigheid Nederlands van kinderen en jongeren te versterken;
• Stimuleren van scholen om meer extra muro’s in Vlaanderen te organiseren;
• Versterken van de samenwerking tussen Vlaamse en Franstalige scholen in Brussel.

Het oefenen en gebruiken van het Nederlands buiten de klas is een extra doelstelling in het plan (opvang en vrije tijd). Hier is het de ambitie om BOA, Brede School, speelpleinwerkingen en andere Nederlandstalige initiatieven maximaal in te zetten voor de uitbreiding van een kwalitatief Nederlandstalige aanbod met oa volgende acties:

• Versterken van de professionalisering van begeleiders in Nederlandstalige opvang- en vrijetijdsinitiatieven;
• Uitbouwen van extra aanbod, met specifieke aandacht voor kleuters en tieners;
• Opzetten van buddyprojecten tussen studenten en scholieren, onder meer via BRIK;
• Structureren en versterken van het aanbod huiswerkbegeleiding, in aansluiting op het BOA-aanbod;
• Uitrollen van een leesoffensief via de Nederlandstalige bibliotheken.

En tenslotte is er in het plan ook aandacht voor ouders. Dit vertaalt zich in oa volgende acties:

• voorlichtingstraject voor ouders;
• ouders stimuleren om hun kinderen toe te leiden naar Nederlandstalige activiteiten;
• doelgerichte trajecten NT2 en oefenkansen Nederlands voor ouders.

Veel onderwijsmaatregelen in het ToTaalplan bouwen voort op het plan Ieder kind taalheld van minister Demir. Denk aan extra taaluren, screenings vanaf jonge leeftijd, taalheldklassen, taalremediëring in kleine groepjes,… Beide plannen delen de visie dat taalachterstand vroeg moet worden aangepakt, en dat sterke taalvaardigheid Nederlands cruciaal is voor een succesvolle onderwijsloopbaan en “deuren opent richting een betere toekomst”.

“Dit ToTaalplan is geen eindpunt, maar een begin. Het bouwt voort op bestaande initiatieven, voegt er nieuwe aan toe en brengt ze samen in een geïntegreerd plan.”

Om het ToTaalplan succesvol uit te voeren, is het belangrijk om deze beleidsambities te verbinden met de expertise en wetenschappelijke inzichten over onderwijs in een grootstedelijke, meertalige context én de praktijk(ervaring) en onderwijsrealiteit in het Brussels onderwijsveld. Hierbij kunnen ook de actuele uitdagingen, zoals het chronisch lerarentekort niet uit het oog verloren worden.

Je kan het volledige plan hier lezen.