In de nasleep van corona werden een aantal initiatieven genomen om (naast huiswerk) te werken aan onderwijsdoelen buiten de schooluren en schoolmuren (“bijspijkeren”), zoals de zomerscholen en tutoringprojecten vanuit de Vlaamse overheid, maar ook een brede waaier van privé-initiatieven (bijlesindustrie, schaduwonderwijs) die enerzijds inspelen op een nood, maar anderzijds misschien ook een nood onderhouden of zelfs creëren.
Het lerarentekort zet het realiseren van onderwijsdoelen binnen de school onder druk. Scholen zoeken oplossingen door bijvoorbeeld samen te werken met partners die via workshops werken aan onderwijsdoelen. Ook allerlei vormen van digitaal leren, leren via online apps, flipping the classroom,… worden geïntroduceerd. Ook ouders gaan op zoek naar compensatie via allerlei vormen van bijles (vaak ook duur en dus niet voor iedereen toegankelijk).
De invoering van centrale toetsen zou wel eens kunnen leiden tot het ontstaan van buitenschoolse initiatieven om leerlingen voor te bereiden op deze toetsen, zoals we dit ook zien gebeuren in de Franse Gemeenschap die meer dan 10 jaar geleden centrale toetsen invoerde (bv. leerboekjes in de warenhuizen; leerweekends om leerlingen klaar te stomen;…).
Vanuit (internationaal) onderzoek weten we al heel wat over de zin en onzin van initiatieven die werken aan onderwijsdoelen buiten de schooluren en schoolmuren. Ook als samenleving moeten we nadenken over de verhouding tussen schoolse tijd en vrije tijd, tussen formeel leren en informeel leren, tussen basisvaardigheden en andere competenties,… Het zal belangrijk zijn om in de komende beleidsperiode hier kritisch naar te kijken en het debat aan te gaan.
In Klasse verscheen een interessant interview met onderzoeker Pieter Verachtert over de Zomerscholen: Blijven zomerscholen nodig? Op het einde van het interview geeft hij ons als samenleving een heel belangrijke boodschap/opdracht mee:
Moeten we er niet vooral voor zorgen dat er tijdens het schooljaar minder leerachterstand ontstaat? En moet eventuele leerachterstand dan via een langere schooldag of via zomerscholen aangepakt worden? Of moeten we de instructietijd tijdens de schooldag beter benutten, met effectief onderwijs? Tutoring, effectieve leerstrategieën en didactiek, goede leraren, verlengde instructie kunnen allemaal leerwinst opleveren. Dat alles is een publiek debat waard.
Urban Education 