Professionele leergemeenschappen (leestip)

‘Professionele leergemeenschappen’ kwamen al vaker aan bod op deze blog (zie oa hier). Toch wil ik het boekje van Eric Verbiest, Professionele leergemeenschappen, een inleiding (2022) opnieuw onder de aandacht te brengen. Het biedt een krachtig antwoord op de vraag hoe schoolteams samen de vele (nieuwe) actuele onderwijsuitdagingen en veranderingen kunnen aanpakken.

Professionele leergemeenschappen gaan over onderwijsprofessionals, die individueel én in groep leren en zich ontwikkelen, dankzij de kracht van de lokale schoolgemeenschap, met als doel de onderwijseffectiviteit te verhogen.

Om dit te kunnen realiseren is er nood aan drie samenhangende capaciteiten (capaciteiten zijn de collectieve competentie van de school als geheel om effectieve verandering te kunnen realiseren, Hopkins 2001):

• Persoonlijke capaciteit, bv. zelfreflecterend vermogen, onderzoekend leren.
• Interpersoonlijke capaciteit, bv. gedeelde waarden, collectief leren.
• Organisatorische capaciteit, bv. tijd, ruimte, vertrouwen.

Deze capaciteiten en hun link met de ontwikkeling van professionele leergemeenschappen worden in het boek van Verbiest verder grondig uitgewerkt (kenmerken, ontwikkeling, voorwaarden).

De schoolleider (en/of het beleidsteam) speelt een cruciale rol in de ontwikkeling. Zijn opdracht omvat drie rollen: de cultuurbouwer, die de visie, waarden en leercultuur uitdraagt en versterkt; de educator, die in de werking zowel een begeleidersrol als een expertrol opneemt; de architect, die zorgt voor de randvoorwaarden en ondersteunende structuur.

Tot slot geeft Verbiest een tiental praktische aanbevelingen om professionele leergemeenschappen doelgericht uit te rollen, zoals neem de tijd, creëer vertrouwen en wederzijdse afhankelijkheid, werk aan de capaciteiten en de beleidskracht.

Ik wil ook nog even doorverwijzen naar mijn blogbericht over het boek Building Culture van Lekha Sharma (2023), dat een rijke en brede invulling geeft aan schoolcultuur, cruciaal voor de ontwikkeling van een professionele leergemeenschap!

Meer leestips op deze blog vind je hier.