Onderwijskwaliteit (in Brussel)?

De resultaten van PIRLS 2021 worden op 16 mei vrijgegeven en we zullen nog maar eens overspoeld worden met heel wat uitspraken en opinies over de dalende onderwijskwaliteit. Met dit bericht wil ik de kijk op onderwijskwaliteit verbreden…

In het publieke én politieke debat worden kwaliteitsvol onderwijs en onderwijskwaliteit vaak herleid tot cognitieve prestaties, dalende basiskennis, resultaten op internationale rankings, leer- en/of taalachterstanden, excelleren,…

Onderwijskwaliteit is gelukkig veel rijker en complexer en vertrekt steeds vanuit twee fundamentele vragen: (1) wat is het doel van ons onderwijs (waartoe dient het) en (2) vanuit welke maatschappijvisie (over de opvoeding van kinderen/jongeren) willen we invulling geven aan dat onderwijs. Deze twee fundamentele vragen moeten in Brussel gekoppeld worden aan de lokale grootstedelijke en meertalige context (met zijn mogelijkheden, kansen en uitdagingen) én de eigenheid van de leerlingenpopulatie (zie ook: De noden van kinderen en jongeren in de stad moeten het pedagogisch project van elke Brusselse school kleuren!).

Kwaliteitsvol onderwijs kunnen we dan definiëren als onderwijs dat met de lokale gemeenschap een schooleigen visie ontwikkelt met het oog op het behalen van de minimumdoelen. Een visie die werkt aan kwalificatie, socialisatie en subjectificatie op maat van alle leerlingen (Biesta, 2014), zodat ze een succesvolle leerloopbaan kunnen doorlopen en een gelukkig leven kunnen leiden. Deze definitie plaatst het doel van onderwijs centraal en creëert ruimte voor de ontwikkeling van een visie op leren in onze (lokale) samenleving.

(Vier jaar geleden deed ik in Onderwijs in Brussel is… KWALITEITSVOL onderwijs! dezelfde oproep.)

De mate waarin scholen erin slagen deze brede opdracht te realiseren, is de maatstaf voor onderwijskwaliteit.

Naast het opbrengstargument is er in onderwijs ook altijd een beschavingsargument. Het recht op een breed en veelzijdig curriculum met bijvoorbeeld ruimte voor kunst, cultuur en bewegen, ongeacht of het iets ‘opbrengt’ of niet, is een kwestie van beschaving in het denken over onderwijs.

Gert Biesta in Wereldgericht onderwijs, 2022

Dankzij Platform L (*) kan ik hier enkele meningen over onderwijskwaliteit delen. Ik heb er drie uitgekozen…

1. Inspecteur generaal van de Vlaamse Onderwijsinspectie, Lieven Viaene, benadrukt dat onderwijskwaliteit een complex concept is en dat we op zoek moeten gaan naar een gemeenschappelijke taal om over onderwijskwaliteit te spreken…

2. Maarten Pennickx, pedogogisch begeleider, beschrijft hoe brede onderwijskwaliteit in de praktijk zichtbaar wordt (met als motor passie, engagement en expertise).

3. Schooldirecteur Christos Pistolas kiest voor een brede benadering van onderwijskwaliteit en praat oa over de nood aan maatstaven om alles in kaart te brengen, belang van radicale innovatie, meertaligheid,…

Bekijk zeker ook de andere getuigenissen over onderwijskwaliteit op Platform L. Ze vormen een goede basis voor reflectie of discussie, die verder gaat dan wat is het publieke en politieke debat aan bod komt.

En dit citaat van Ludo Heylen wil ik ook nog even meegeven als prikkel…

Het belang van de kindertijd ligt in de kindertijd en niet bij de volwassene die eruit voortkomt als economisch product.

Ludo Heylen in De school van je leven, 2022

(*) Platform L is de expertisecel rond Leraarschap van de Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen van de KUL. Vanuit de opgebouwde expertise worden kennis en inzichten gedeeld en het gesprek aangegaan met iedereen die interesse heeft in leraarschap.