Verderbouwend op mijn artikel over transformatief leiderschap (Onderwijs in Brussel is… TRANSFORMATIEF leidinggevende directeurs), breng ik het boek “Onderwijs vraagt leiderschap” (2012) onder de aandacht. Het boek inspireert zich oa op het werk van Mathieu Weggeman over leiding geven in organisaties met kenniswerkers: leiding geven aan professionals betekent ruimte en vertrouwen geven, er alleen zijn op het juiste moment. Zijn op onderzoek gebaseerde visie heeft Weggeman neergeschreven in “Leidinggeven aan professionals? Niet doen!” Het boek is ook voor mij en het Onderwijscentrum Brussel een inspiratiebron om onze organisatie vorm te geven.
(lees verder onder de foto)
De leerkracht maakt het verschil, meer dan welke ingreep ook ! Dit betekent dat leiderschap in onderwijs moet inzetten op elementen die de kwaliteit van de leerkracht positief beïnvloeden. Dit vraagt onderwijskundig en persoonlijk leiderschap.
De auteurs benoemen 8 aspecten van persoonlijk leiderschap in onderwijs. Ik herken binnen deze 8 aspecten ook de 4 I’s van transformatief leiderschap: Inspirational motivation & Idealized influence ; Individualized consideration; Intellectual stimulation”.
- collectieve ambitie
Schooldirecteurs ontwikkelen samen met hun mensen een collectieve ambitie en actualiseren die op regelmatige basis. Dit aspect gaat over waarden, visie, doelen, toekomstperspectief, ambitie,… Collectieve ambitie leeft en is voortdurend in beweging. Het vormt de motor van de school.
- inspireren
Schooldirecteurs inspireren medewerkers en betrekken hen bij de strategie. Dit aspect gaat over authenticiteit, betrouwbaarheid, passie,… Inspireren gebeurt in samenwerking en bundelt de krachten/talenten van de school.
- communiceren
Schooldirecteurs communiceren op tijd en eerlijk, ze zijn aanwezig. Dit aspect gaat over luisteren, ondersteunen, persoonlijk contact, verbinding,… Communiceren is groeien in interactie.
- resultaatgerichtheid en feedback
Schooldirecteurs zijn duidelijk over het resultaat en geven feedback. Dit aspect gaat over duidelijkheid creëren over de ‘wat’ en autonomie geven voor de ‘hoe’. Resultaatgerichtheid en constructieve feedback zijn pijlers van kwaliteitsbewaking op school.
- assertief optreden
Schooldirecteurs treden assertief op tegen medewerkers die niet goed (meer) zijn in hun taken. Dit aspect gaat over situationeel leiderschap en verantwoordelijkheid nemen. Assertief optreden richt zich op zwakke schakels in de ketting.
- hitteschild zijn
Schooldirecteurs durven te functioneren als hitteschild tegen de ruis van ‘boven’ en van ‘opzij’. Dit aspect gaat over filteren van de steeds wisselende vragen en verwachtingen die op onderwijs afkomen. Door te functioneren als hitteschild kan de school zich blijven richten op de collectieve ambitie en het primaire proces.
- gezag, dienend en bescheiden
Schooldirecteurs hebben een gezaghebbende, maar tegelijkertijd ook dienende en bescheiden houding. Dit aspect gaat over uitdagen en ondersteunen, eisen en waarderen, luisteren en vooruitkijken,… of zoals Weggeman het verwoordt: “ruimte en vertrouwen geven, er alleen zijn op het juiste moment”.
- flow
Schooldirecteurs sturen op flow, dus op vakdeskundigheid en plezier in het werk. Dit aspect gaat over betekenis geven, successen vieren, verbinden van de persoonlijke ambities en talenten met de collectieve ambitie van de school,…
Het boek past de 8 aspecten niet alleen toe op de relatie schooldirecteur – leraar, maar ook op de relatie leraar – leerling en school – bestuur. In de bijlage van het boek vind je ook een scan die kan helpen om de ontwikkeling van de verschillende aspecten op school in kaart te brengen.
…én je vindt het boek natuurlijk in de Onderwijsbibliotheek van het Onderwijscentrum Brussel!
Urban Education 