Het editoriaal in TORB 2022 – 23 (maart-april, 4, Katrijn Denies, Adri De Brabandere, Kristof De Witte, Ides Nicaise, Koen Aesaert en Jan De Groof) plaatst onderwijskwaliteit in een breder perspectief en geeft richting om planmatig aan de slag te gaan (in plaats van de ad hoc benadering die we vandaag vaak zien).
Een goed plan vertrekt vanuit een goede probleemanalyse. De auteurs erkennen de dalende trend in internationale onderzoeken en de uitdagingen ten aanzien van specifieke leerlingengroepen. Tegelijkertijd waarschuwen ze ons voor het onvolledig beeld waarover we beschikken (oa ondervertegenwoordiging van bepaalde groepen, beperkt aantal vakken in internationale toetsen, schaduwonderwijs, gebruikte indicatoren,…).
Het artikel benadrukt dat bij de probleemanalyse ook contextuele factoren in rekening moeten gebracht worden. De maatschappij waarbinnen onderwijs vorm krijgt, is helemaal anders dan 20 jaar geleden (oa toenemende diversiteit, verhoogde druk op gezinnen, verhoogde druk bij kinderen en jongeren, digitalisering van de leefwereld,…). Maar ook de situatie van de leerkracht is veranderd (oa gewijzigde instroom in de lerarenopleiding, diverse profielen ten gevolge van het leerkrachtentekort,…). Verder zijn er nog enkele typische kenmerken van ons Vlaamse onderwijs zoals leerling-leerkrachtverhouding, tradities van zittenblijven, de ‘watervalbewegingen’ en de verouderde infrastructuur.
Er liggen voldoende plannen op tafel, er zijn voldoende commissies actief! We moeten nu even intensief investeren in de implementatie van deze plannen. Het zal hierbij belangrijk zijn aandacht te besteden aan monitoring; optimaal gebruik van de beschikbare middelen; doordacht gebruik van digitalisering; een brede focus die niet enkel gericht is op de dalende cognitieve prestaties; het creëren van rust, ruimte, helderheid en balans; gelijke onderwijskansen; én… optimisme!
“Optimisme centraal stellen lijkt haaks te staan op het erkennen van alarmsignalen. Toch is het absoluut nodig. Het vele slechte onderwijsnieuws dat ons via de media overspoelt, leidt tot een neerwaartse spiraal waarbij onderwijsverstrekkers het geloof in hun eigen kunnen dreigen kwijt te raken. Dat draagt bij tot minder succeservaringen en lagere verwachtingen, die op hun beurt kunnen leiden tot kwaliteitsverlies. Het is van groot belang dat we de huidige alarmfase geen synoniem maken van een gebrek aan vertrouwen in scholen en leerkrachten. Integendeel: onze ambitie moet stijgen. We moeten als maatschappij méér geloven in de kracht van het schoolteam, en schoolteams moeten op hun beurt meer geloven in wat leerlingen kunnen.”
Tijdschrift beschikbaar in de Onderwijsbibliotheek van OCB
Urban Education 