=> Poster presentation in English click here
Het internationaal Child in the City congres 2023 vond plaats in Brussel. De Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) ondersteunde dit congres en kreeg dan ook de kans om enkele belangrijke grootstedelijke thema’s in de picture te plaatsen.
Vanuit het Onderwijscentrum Brussel (OCB) werd gekozen voor het thema “ondersteuning van meertaligheid in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel” via een posterpresentatie.
Het Brussels hoofdstedelijk gewest neemt wereldwijd een unieke positie in op het vlak van taal en meertaligheid. In deze relatief kleine regio (162 km²) tellen we 1,2 miljoen inwoners met 180 nationaliteiten en meer dan 100 verschillende talen.
Met de taalwetten van 1963 werd de hoofdstad officieel tweetalig: Frans en Nederlands. Deze tweetalige stad organiseert het onderwijs in twee afzonderlijke taalgemeenschappen: Franstalig onderwijs en Nederlandstalig onderwijs. Ongeveer 20% van de Brusselse kinderen gaat naar Nederlandstalige scholen, 80% naar Franstalige scholen.
Nederlandstalige scholen in Brussel tellen ongeveer 150 basisscholen en 50 scholen secundair onderwijs. Zij verzorgen onderwijs voor ruim 52.000 kinderen (2022 – 2023). Amper 10% van deze kinderen spreekt thuis altijd Nederlands, bijna 19% spreekt thuis Nederlands met slechts één ouder en ruim 70% spreekt thuis geen Nederlands (Frans en andere talen). Deze realiteit zorgt voor grote uitdagingen voor scholen en leerkrachten. Het ondersteunen van deze schoolteams op het vlak van taalonderwijs en omgaan met meertaligheid, is dan ook een belangrijke taak voor het Onderwijscentrum Brussel.
Het Onderwijscentrum Brussel (OCB) wil ervoor zorgen dat elk kind in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel een succesvolle schoolloopbaan kan doorlopen, ongeacht de talige (Nederlands, Frans, anderstalig of meertalig) of sociaal-economische achtergrond. Het OCB realiseert deze missie via het bieden van ondersteuning en training aan leraren op het vlak van Urban Education (bijvoorbeeld krachtig taalonderwijs, omgaan met meertaligheid en superdiversiteit, onderwijs voor kinderen die opgroeien in armoede,…).
Om ‘omgaan met meertaligheid in de klas’ te ondersteunen ontwikkelde OCB de website en tool: Brussel Vol Taal. Brussel Vol Taal wil een extra online toegangspoort zijn voor informatie over en ondersteuning van meertaligheid in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel. De website werd gelanceerd in 2021 en bekijkt meertaligheid in het onderwijs door een Brusselse bril.
Brussel Vol Taal verzamelt expertise en materialen, en begeleidt je er doorheen. De website bestaat uit 3 delen:
STAP 1: “Een taal leren”: Dit deel van de website biedt informatie en goede praktijken over meertalige taalontwikkeling, de bouwstenen van krachtig taalonderwijs, maar ook meer specifieke items zoals correctieve feedback.
Het geven van correctieve feedback op taalfouten is een manier om nauwkeurig Nederlands te leren. Kinderen op Nederlandstalige scholen in Brussel krijgen weinig natuurlijke feedback op hun fouten, omdat hun klasgenoten ook niet Nederlandstalig zijn en soortgelijke fouten maken. Hierdoor komen ze vast te zitten in een tussentaal met fouten die ze niet bij elkaar opmerken. Daarom is correctieve feedback zo belangrijk in Brussel.
STAP 2: “Taalprofiel leerlingen”: Dit onderdeel van de website bevat materialen om aan de slag te gaan met een talenpaspoort en de inzichten uit dit talenpaspoort te gebruiken in de dagelijkse klaspraktijk.
Het aanmaken van een talenpaspoort is een makkelijke manier om inzicht te krijgen in de talen die leerlingen actief en passief kennen (hun taalrepertoire). Het talenpaspoort maakt ook visueel duidelijk dat niet iedereen alles in elke taal kan of doet. Het biedt informatie voor uitwisseling met leerlingen en voor het bespreken van de taaldiversiteit in de klas én hoe ermee om te gaan.
STAP 3: ‘Taalbeleid op school’: Het derde deel biedt een online tool aan om een schoolprofiel op te stellen over visie en omgang met meertaligheid in het schoolteam. Op basis van dit schoolprofiel kan het schooltaalbeleid verder ontwikkeld en geïmplementeerd worden.
De online tool ‘Omgaan met taaldiversiteit op school’ bestaat uit 30 stellingen die de leden van het schoolteam individueel moeten beantwoorden. In het eerste deel wordt gevraagd naar persoonlijke meningen over taal en meertaligheid (overtuigingen). Het tweede deel brengt de aanpak in de klas in kaart. Op basis van de online enquête ontvangt de school een rapport waarmee zij haar schooltaalbeleid verder vorm kan geven.
In elk deel (stap 1, 2 en 3) vind je concrete instrumenten en praktijkvoorbeelden uit Brusselse scholen. Het derde deel omvat ook een verzameling activiteiten voor in de klas en op school.
Je kan de poster hier downloaden. De website Brussel Vol Taal kan je hier raadplegen.
Urban Education 