De Scholierenkoepel roept 2024 uit tot « Een jaar vol Welbevinden ». Mentaal welzijn kwam in hun scholierenbevraging (2023) naar voren als een belangrijk thema voor onderwijs (zie ook: jaarplan van de scholierenkoepel om aan welbevinden te werken).
In 2021 stelde Education Endowment Foundation (EEF) een begeleidingsrapport op om scholen te ondersteunen bij de aanpak van de sociaal-emotionele ontwikkeling van hun leerlingen. Het rapport is gebaseerd op recent onderzoek en input van experten.
Sociaal en emotioneel leren (SEL) gaat oa over emoties leren begrijpen en beheersen, empathie tonen voor anderen, positieve relaties opbouwen, mentale gezondheid, veerkracht,… EEF hanteert de internationaal erkende definitie van SEL, die bestaat uit 5 kerncompetenties: zelfbewustzijn (self-awareness), zelfmanagement (self-management); sociaal bewustzijn (social awareness), relationele vaardigheden (relationship skills) en verantwoord keuzes maken (responsible decision making).
Heel wat onderzoek toont aan dat de ontwikkeling van sociale en emotionele vaardigheden op jonge leeftijd een positieve impact heeft op het latere leven. Wanneer SEL goed wordt geïmplementeerd, kan het positieve gevolgen hebben op oa fysieke en mentale gezondheid; sociale en emotionele vaardigheden; motivatie en academische prestaties; attitudes, gedrag en relaties met leeftijdsgenoten; emotionele stress; pesten en gedragsproblemen;… Kinderen krijgen via SEL de nodige tools om om te gaan met uitdagingen die het leven, leren en welzijn verstoren.
Inspanningen om SEL-vaardigheden te ontwikkelen zijn extra belangrijk voor kinderen uit kansarme milieus, die op alle leeftijden gemiddeld zwakkere SEL-vaardigheden hebben dan hun welvarende leeftijdsgenoten.
Bovendien heeft het werken rond SEL-vaardigheden ook een positieve impact op de leerkrachten, oa klasklimaat, stress, werktevredenheid, relaties, zelfvertrouwen,…
De toolkit van EEF bestaat uit 6 pijlers:
Bij de eerste pijler ‘Teach SEL skills explicitly’ worden de 5 kerncompetenties voor sociaal en emotioneel leren verder gedefinieerd. Concrete voorbeelden tonen hoe je aan deze kerncompetenties kan werken op school en in de klas.
bv. zelfmanagement of zelfregulering is het vermogen om emoties, gedachten en gedrag te begrijpen en te reguleren (zoals omgaan met frustratie, angst of opwinding; kalmeren na iets spannends of verontrustends; kunnen focussen op een taak; impulscontrole). Je kan dit oefenen in de klas door kinderen bijvoorbeeld een strategie aan te leren om met sterke emoties om te gaan (tellen tot tien, weglopen, iemand vertellen hoe je je voelt en waarom, iemand om hulp vragen, mindful ademhalen,…).
De tweede pijler ‘Integrate and model SEL skills through everyday teaching’ gaat over de toepassing en implementatie van de ontwikkelde vaardigheid (in verschillende leergebieden, in het dagelijks leven én vóór er grote problemen zijn).
Pijler drie ‘Plan carefully for adopting a SEL programme’ stimuleert om met het volledige team doordacht te kiezen voor een bepaalde aanpak of methode (lesmateriaal). Je vindt in dit deel ook een checklist om dit proces te ondersteunen. Pijler vier ‘Use a SAFE curriculum: Sequential, Active, Focused en Explicit’ benadrukt de principes die belangrijk zijn bij de implementatie van een SEL curriculum.
Pijler vijf ‘Reinforce SEL skills through whole-school ethos and activities’ legt het accent op de integratie in de schoolwerking en de laatste pijler ‘ Plan, Support, and monitor SEL implementation’ geeft het belang aan van een planmatige aanpak met aandacht voor ondersteuning en evaluatie.
Je kan het rapport/de toolbox hier downloaden.
Urban Education 