Het idee om onderwijsassistenten in te schakelen in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel is niet nieuw. Zo werd reeds in 2011 dit voorstel gelanceerd om in te spelen op “moeilijke klasgroepen, taalachterstand en het lerarentekort” (link).
De voorbije jaren, met de toename van het lerarentekort in Brussel, maakten sommige scholen de keuze om aan de slag te gaan met onderwijsassistenten. Zo werkt bijvoorbeeld het schoolbestuur van Stad Brussel samen met de Erasmushogeschool Brussel (EhB) om onderwijsassistenten op te leiden en in te zetten in hun scholen (link). Deze assistenten, zonder pedagogische vooropleiding, kunnen via een basisopleiding de nodige vaardigheden leren om daarna aan een (verkorte) opleiding tot leerkracht of pedagogisch coach te beginnen. Ook volgend schooljaar biedt de EhB de “Basisvorming Kwaliteitsvol pedagogisch werken met jonge kinderen (’24-’25)” aan (oa pedagogisch klimaat creëren, kwalitatieve talige interactie, interprofessioneel samenwerken).
In 2021 schreef de Education Endowment Foundation (EEF) een praktisch en wetenschappelijk onderbouwd rapport over het optimaal inzetten van onderwijsassistenten (in de UK, waar ‘teaching assistants’ tot een kwart van het onderwijspersoneel uitmaken). Onderwijsassistenten blijken weinig impact te hebben op de leerresultaten maar ze verminderen wel de werkdruk en stress, ze hebben een positieve impact op het klasmanagement en geven leraren meer tijd om les te geven. Onderwijsassistenten worden in de UK vooral ingezet ter ondersteuning van leerlingen met hoge (leer)noden en de begeleiding van leerlingen bij de uitvoering van taken.
Vanuit de analyse van de huidige situatie werkte EEF zeven aanbevelingen uit om onderwijsassistenten zo effectief mogelijk in te zetten:
Inzet klasintern
- Zet onderwijsassistenten niet in voor instructie aan leerlingen met hoge (leer)noden. Hier is net de expertise nodig van goed opgeleide leraren.
- Gebruik onderwijsassistenten niet om leraren te vervangen. Ze hebben vooral meerwaarde in hun aanvullende rol.
- Onderwijsassistenten kunnen zelfsturend leren ondersteunen en leerlingen helpen bij het managen van hun eigen leerproces.
- Onderwijsassistenten moeten opgeleid en ook ondersteund worden.
Inzet klasextern
- Onderwijsassistenten kunnen ingezet worden voor schoolinterne tutoring: gerichte, gestructureerde en kwaliteitsvolle één-op-één ondersteuning.
- Onderwijsassistenten moeten goed begeleid worden bij het vormgeven van deze tutoring.
Integratie van klasinterne en klasextern werken
- Het is belangrijk dat er expliciete verbanden worden gelegd tussen het ‘klassikaal leren’ (klasintern) en de gestructureerde interventies (klasextern) van de onderwijsassistenten.
Op de website van EEF vind je verschillende instrumenten die je kan gebruiken om de werking van onderwijsassistenten op je school verder te concretiseren (link).
Lees het volledige rapport over onderwijsassistenten van EEF hier.
Urban Education 