Hoge klasbetrokkenheid bij leerlingen met een lage sociaal-economische status

Mathilde Pairon studeerde Agogische Wetenschappen aan de VUB en maakte tijdens het schooljaar 19 – 20 haar masterproef: “Geef je voelsprieten voorrang” (promotor: Prof. Dr. Katrien Struyven). Mathilde liep ook stage in het Onderwijscentrum Brussel.

Vanuit een groot persoonlijk engagement voor kinderen en jongeren uit kwetsbare situaties, formuleerde Mathilde volgende onderzoeksvraag:

Welke houdingen en acties van leerkrachten gaan gepaard met signalen van hoge klasbetrokkenheid bij leerlingen met een lage sociaal-economische status?

– Welke houdingen van de leerkracht gaan gepaard met signalen van hoge klasbetrokkenheid bij leerlingen met lage SES?

– Welke didactische acties van de leerkracht gaan gepaard met signalen van hoge klasbetrokkenheid bij leerlingen met lage SES?

– Welke acties rond klasbeheer van de leerkracht gaan gepaard met signalen van hoge klasbetrokkenheid bij leerlingen met lage SES?

1. houdingen van leerkrachten

Het blijkt belangrijk te zijn om als leerkracht via een positieve, affectieve en open leerkrachthouding te werken aan een positieve leerhouding bij de leerlingen. Dit betekent dat de leerkracht enerzijds ‘zijn voelsprieten moet uitsteken om signalen van de leerlingen op te vangen en de noden te identificeren’ en anderzijds ‘met de leerlingen in interactie moet gaan om mogelijke onderliggende oorzaken van gedrag te kunnen achterhalen’.

Concreet gaat dit bijvoorbeeld over: open vragen stellen, tijd nemen om te luisteren, gebruik van humor, kwetsbaar opstellen, creëren van een veilig klasklimaat waar leerlingen zonder angst vragen durven stellen en fouten durven maken,…

2. didactische acties

Uit het onderzoek van deze masterproef bleek dat de betrokkenheid van leerlingen toenam ‘op momenten dat de leerkrachten de leerstof contextueel, via verschillende werkvormen en herhaaldelijk aanreikten’.

Concreet gaat dit bijvoorbeeld over: communiceren van leerdoelen en verwachtingen, ondersteunen van zelfstandigheid, creëren van differentiatiemogelijkheden, ervaringsgericht werken en aansluiten bij leefwereld en interesses, openheid tav meertaligheid,…

3. klasbeheer

Het belang van een rustige klasomgeving met aandacht voor mentale rustmomenten bevordert de betrokkenheid op het leren en concentratie van de leerlingen. Dit werd onder andere vastgesteld tijdens individueel en stil contractwerk.

Concreet gaat dit bijvoorbeeld over: zorgen voor structuur via regelmaat, voorspelbaarheid en herhaling, zorgen voor afwisseling tussen verschillende soorten lessen (denken en doen; individueel en groep; actief en stil),…

De masterproef is een mooie verzameling en verwerking van informatie en data vanuit een interessante onderzoeksvraag. Ook al was het een kleinschalig onderzoekje met heel wat beperkingen, het biedt toch inspirerende inzichten.

De masterproef is beschikbaar in de Onderwijsbibliotheek van het Onderwijscentrum Brussel.