Onderwijs in Brussel is… investeren in THUISbetrokkenheid !

In mijn vorige post werd een kader geschetst waarbinnen ouderbetrokkenheid op school vorm kan krijgen.  Het is echter even belangrijk om de inhoudelijke invulling van ouderbetrokkenheid concreet te benoemen. 

Een aantal uitgangspunten staan hier centraal:

1. ouderbetrokkenheid is een verantwoordelijkheid van onderwijs: Scholen hebben wel eens de neiging om hun ouderbetrokkenheid uit te besteden aan welzijnsorganisaties, brugfiguren of andere ondersteunende diensten. Ouderbetrokkenheid gaat over kinderen/jongeren én leren! Dit betekent dat de interactie zo maximaal mogelijk rechtstreeks tussen leraar en ouder moet verlopen.  Partners kunnen hierin ondersteunend zijn, maar onderwijs zit aan het stuur!

2. ouderbetrokkenheid is geen doel op zich: Scholen moeten niet investeren in ouderbetrokkenheid omwille van de ouders, scholen moeten investeren in ouderbetrokkenheid omwille van de kinderen/jongeren!  Emancipatie of competentieontwikkeling van ouders is niet de primaire doelstelling van ouderbetrokkenheid.

3. ouderbetrokkenheid moet bijdragen tot het versterken of verhogen van leerkansen, brede ontwikkelingskansen en welbevinden van leerlingen: Scholen moeten investeren in hun ouders omdat zij een onmisbare schakel zijn in de succesvolle schoolloopbaan van hun kinderen/jongeren.  Onderwijsondersteunend gedrag van ouders moet een hefboom vormen voor ontwikkelingskansen.

Uit onderzoek (zie reviewstudie RU Nijmegen) blijkt dat we twee vormen van ouderbetrokkenheid kunnen onderscheiden: schoolbetrokkenheid en thuisbetrokkenheid.  Onder schoolbetrokkenheid verstaan we de betrokkenheid van ouders op de school (aanwezigheid op het oudercontact, helpen bij het organiseren van een feest,…).  Thuisbetrokkenheid betekent de betrokkenheid van de ouders in de thuissituatie (gesprekjes aanknopen over school, schoolwerk opvolgen,…).  Vooral dit laatste blijkt invloed te hebben op het presteren van leerlingen op voorwaarde dat die thuisbetrokkenheid geen overdreven bemoeienis wordt. Deze thuisbetrokkenheid kunnen we verder opsplitsen in ‘parenting’ (= het bieden van een omgeving thuis die het leren stimuleert) en ‘teaching at home’ (= inhoudelijke, ‘onderwijskundige’ begeleiding van het kind/jongere door de ouder).   ‘Teaching at home’ kan niet de opdracht zijn die we vanuit onderwijs aan ouders willen geven. We kunnen van ouders niet verwachten dat zij de inhoudelijke kennis en competenties hebben om hun kinderen te ‘onderwijzen’.  Dit is de rol van de leraar die hiervoor is opgeleid.  ‘Teaching at home’ zal alleen maar de (sociale) ongelijkheid tussen leerlingen versterken. Elke vorm van ouderbetrokkenheid die dit in de hand werkt, moet vermeden worden.  ‘Parenting’ daarintegen, het creëren van goed leerklimaat thuis, is de vorm van ouderbetrokkenheid die we verder ten volle moeten stimuleren én die de grootste invloed blijkt te hebben op prestaties van leerlingen.

Om thuisbetrokkenheid effectief te kunnen ontwikkelen vanuit de school, moeten de communicatie,- en samenwerkingsinitiatieven hierop gericht zijn. Om bijvoorbeeld het‘meeleven’ (interesse tonen vanuit de ouder voor wat het kind op school beleeft) te stimuleren kan een gelamineerde collage rond het weekthema of één prikkelende prent uit het prentenboek meegegeven worden naar huis. Heel spontaan ontstaan hierover gesprekjes tussen kind en ouder.  Bij oudere kinderen kan de ouder ingeschakeld worden als tijdsbewaker bij een huistaak of als geïnterviewde bij een schrijfopdracht thuis.  De ouder kan ook een verantwoordelijkheid krijgen bij het opvolgen van de agenda en hierin vanuit de school begeleid worden.  Een les meevolgen door de ouder (ook bij oudere leerlingen) leidt achteraf thuis tot heel wat uitwisseling tussen ouder en leerling …

Één actie zal niet volstaan, want zoals leerlingen divers zijn, zijn ook ouders divers. De keuze van de acties zal afgestemd moeten worden op maat van de school, ouders én leerlingen (haalbaar, realistisch, effect,…).  Scholen hebben op het vlak van het stimuleren van ‘parenting’ nog heel wat groeikansen !