Brussel zoekt stadsbekwame leerkrachten… én 10 voorstellen

In aanloop van de hoorzitting op 14 juli 2022 over een ‘doortastende aanpak van het lerarentekort’ (Vlaams Parlement), wil ik inzoomen op wat deze uitdaging voor het onderwijs in Brussel betekent.

AANVULLING december 2022: Ondertussen is de hoorzitting achter de rug en is het verslag beschikbaar. Je kan hier downloaden. In de hoorzitting waren volgende sprekers aan het woord: Lieven Boeve, directeur-generaal Katholiek Onderwijs Vlaanderen; Koen Pelleriaux, afgevaardigd bestuurder GO!; Walentina Cools, algemeen directeur OVSG; Griet Mathieu, directeur Provinciaal Onderwijs Vlaanderen; Marianne Coopman, algemeen secretaris COV; Nancy Libert, algemeen secretaris ACOD Onderwijs; Marnix Heyndrickx, voorzitter VSOA Onderwijs; Koen Van Kerkhoven, secretaris-generaal COCK.

Leerkrachtenverloop en leerkrachtentekort is een kenmerk van grootstedelijk onderwijs. Deze uitdaging is voor Brussel niet nieuw en kwam eerder al in deze blog aan bod (bv. reeds in 2013). Het voorbije schooljaar is het probleem echter zo groot geworden dat ook de kwaliteit van ons onderwijs onder druk komt te staan.

De specifieke situatie van Brussel maakt het extra complex: ongeveer 90% van de leerkrachten in het Nederlandstalige onderwijs in Brussel woont niet in Brussel; de stijging van het aantal leerlingen in het Nederlandstalig onderwijs doet de vraag naar leerkrachten alleen maar toenemen; Brussel heeft heel veel jonge leerkrachten met beperkte ervaring; de grootstedelijke onderwijscontext daagt leerkrachten uit (meertaligheid, armoede, superdiversiteit); het grote tekort aan leerkrachten in Brussel verhoogt de druk bij de andere leerkrachten; het pendelen en de specifieke onderwijscontext hebben impact op een goed evenwicht tussen werk en privé;… Dit alles maakt de situatie in Brussel uniek.

Er werden en worden reeds heel wat waardevolle initiatieven genomen, die we onverminderd moeten verderzetten (zie oa hier). Maar als we duurzame oplossingen willen voor het onderwijs in Brussel, dan moeten we naast de vele maatregelen die vandaag reeds genomen worden ook nog extra sporen ontwikkelen. Hier alvast een aanzet…

Studenten van de lerarenopleidingen beter voorbereiden op lesgeven in een grootstedelijke omgeving (oa superdiversiteit, armoede, meertaligheid,…).
Het beleid rond zij-instromers verder uitbouwen en de overstap aantrekkelijk maken voor alle gemotiveerde en competente kandidaten (ongeacht hun anciënniteit).
Starters in moeilijke onderwijscontexten niet onmiddellijk een volledige lesopdracht geven (percentage om zich verder te professionaliseren en in te werken in Urban Education).
Leerkrachten die inspanningen leveren om in moeilijke onderwijscontexten aan de slag te gaan, extra belonen.
Directies maximale vrijheid geven om een flexibel personeelsbeleid te voeren (door bv. gesubsidieerde personeelsuren om te zetten naar werkingsmiddelen) én meer zorg en ondersteuning voor directies.
Concrete maatregelen ontwikkelen met het oog op werkbaar werk (voldoende werkplezier, goed evenwicht werk en privé, ontplooiings- en groeikansen, aanvaardbaar stressniveau).
Scholen, leerkrachten en teams stimuleren en ondersteunen om meer samen te werken (ook netoverschrijdend).
Opstarten van een opleiding onderwijsassistent.
De brede maatschappelijke verantwoordelijkheid én inbreng ten aanzien van onderwijs verhogen (bv. inzetten van talent en expertise van buiten onderwijs, opnemen van ondersteunende taken,…).
Inzetten op een positieve beeldvorming over onderwijs… het 10^de voorstel van minister Weyts indachtig: “We moeten misschien minder focussen op negatieve zaken in ons onderwijs, maar eerder positieve zaken benadrukken.”