LEESWIJZER: yoga, meditatie en mindfulness op school en in de klas

Op deze blog schreef ik verschillende berichten over yoga, meditatie en mindfulness op school en in de klas. Deze berichten hebben een samenhang die ik via deze leeswijzer vlotter toegankelijk wil maken.

Inleiding

In Meerwaarde van yoga, meditatie en mindfulness op school worden het belang en de mogelijke meerwaarde van yoga, meditatie en mindfulness op school beschreven. De Commissie Beter Onderwijs (2021) moedigt ook meditatie op school aan in hun eindrapport: Meditatie en het creëren van een rustige, veilige en overzichtelijke school- en klasomgeving (rapport Brinckman).

Hoe start je een werking op?

Met yoga, meditatie en mindfulness op school aan de slag gaan, doe je niet zomaar. Het is het resultaat van een proces: Starten met yoga, meditatie en mindfulness op school? Het is hierbij belangrijk om Op maat van de leerling te werken.

Inspiratie- en praktijkmateriaal

Er zijn heel wat publicaties, lesmaterialen, websites, praktijkboeken beschikbaar. In Yoga, meditatie en mindfulness op school in de praktijk worden er enkele verzameld.

Enkele organisaties stellen ook heel wat materiaal ter beschikking:

• Breathe For Change, toolkits;
• ‘Mindfulness in Schools Project’ (MiSP);
• Greater Good Science Center.
• Yoga4classrooms

Enkele concrete praktijken

In verschillende blogberichten krijg je ook concrete tips en handvaten om met yoga, meditatie en mindfulness op school aan de slag te gaan. Hieronder een overzicht…

• Yoga, meditatie, mindfulness en transities tijdens de schooldag
• Yogatussendoortjes, stoelyoga in de klas
• Meditatie op school en in de klas? (1)
• Mindfulness op school en in de klas? (2)
• Yoga op school en in de klas? (3)
• Pranayama op school en in de klas? (4) en Eén keer goed ademhalen
• Metta-meditatie bij kinderen en jongeren

Ook voor leerkrachten!

Mindfulness voor leerkrachten maakt een link naar het werk van Patricia Jennings, Ph.D., over de meerwaarde van mindfulnessstrategieën voor leraren.

In De stadsleerkracht onder druk, burn-out en mindfulness wordt de meerwaarde van yoga, meditatie en mindfulness voor leerkrachten besproken met verwijzing naar het grootschalige Myriad-onderzoek. Ook een Vlaams onderzoek bij leerkachten toont aan dat meditatie impact kan hebben op het mentaal welzijn van leraren.

Meditatie bij leerkrachten gaat niet alleen over welzijn, maar ook over relaties, verbinding, responsiviteit én de professionele identiteit van leerkrachten (onderzoek). In het onderzoeksoverzicht Overzicht onderzoek over yoga, meditatie en mindfulness op school wordt ook de link naar het welzijn van leerkrachten gemaakt.

Leestips

In Yoga, meditatie en mindfulness op school in de praktijk worden heel wat leestips vermeld. Daarnaast zijn er ook enkele berichten die één publicatie in de picture plaatsen:

• “Ik zie jou, ik hoor jou, ik voel jou.” (leestip)
• Spelen in stilte, mindfulness in de klas (leestip)
• Urban Education en universeel mededogen? (leestip)
• Implementing Mindfulness in Schools, an evidence-based guide (leestip)
• Wake Up Schools (leestip)
• De interne en externe strijd voor onze aandacht (leestip)
• Over hoe yoga je mentaal en fysiek kan versterken (leestip)
• Stress, onderwijs, grootstedelijkheid en armoede… (leestip)
• Mindfulness voor leerkrachten (leestip)
• De kracht van individuele transformatie (leestip)
• Verwonder je: mindfulness en kunst met jonge kinderen en  Verbeelden en Verbinden: Mindfulness en Kunst (leestip) 

Onderzoek

De achterliggende literatuur kan je lezen in Overzicht onderzoek over yoga, meditatie en mindfulness op school (onderzoek, literatuur, bronnen, websites, instellingen en Belgische wetenschappers).

Dr. Sat Bir Singh Khalsa van de Harvard Medical School presenteert in “Yoga gave me a new perspective and has made a huge impact on our school.” onderzoeksresultaten over yoga op school; Katleen van der Gucht bespreekt in “Mindfulness, een wetenschappelijke reflectie over de hype…” de evidentie in niet klinische contexten, zoals scholen; en het uitgebreide Myriad-project wordt besproken in Het MYRIAD-project, onderzoek naar mindfulness op school én mentale gezondheid (+ meer over één van de onderzoekers: Mark Williams over mindfulness op school: “That’s like going to the gym once and hoping you’ll get fit.”). 

Uit deze onderzoeken, maar ook dit Vlaams onderzoek, blijkt dat vooral implementatie op schoolniveau moeizaam verloopt. Meer over implementatie kan je ook hier lezen: Aanvullende inzichten op het vlak van implementatie van mindfulness op school (onderzoek).

En deze factchecker stelt zich vraag: Moet meditatie een vak op school zijn?

In Medische Yoga en gezonde levensstijl kan je luisteren naar een podcast over medische yoga en yogatherapie.

Neuroloog Steven Laureys biedt een Masterclass aan over meditatie en impact op het brein.

Wil je experten aan het woord horen? Dan kan je luisteren naar deze podcasts met Steven Laureys (meditatie), David Dewulf (mindfulness) en Joachim Meire (yoga).

Uitsmijter

In deze mini-reeks komen de yoga, meditatie en/of mindfulness praktijken van Caroline Pauwels, Yuval Noah Harari, Ruth Ozeki, Paul McCartney, Lou Reed, Simone Biles, David Lynch en Rosa Parks aan bod… In Mediterende politici in de UK wordt de meerwaarde van mindfulness in de politiek belicht.